Choroba Hashimoto to schorzenie, podczas którego dochodzi do niszczenia tarczycy, zaburzając jej działanie i prowadząc niejednokrotnie do wystąpienia niedoczynności.  Przekłada się to na funkcjonowanie całego organizmu. Aby spowolnić postępowanie tej choroby, a także ograniczyć występowanie negatywnych jej skutków, warto zadbać o swoją dietę, sięgając po produkty spożywcze będące źródłem cennych składników. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, co jeść, aby złagodzić objawy choroby, zajrzyj do poniższego artykułu.

Co to jest Hashimoto?

Hashimoto nazywane inaczej przewlekłym limfocytowym lub autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy jest częścią spektrum przewlekłych autoimmunologicznych chorób tarczycy i związane jest z różnymi stopniami niedoczynności wspomnianego narządu. W chorobie tej obserwuje się wytwarzanie autoprzeciwciał tarczycowych, np. przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycy (TPO-Ab) i przeciwciał przeciw tyreoglobulinie (Tg-Ab).

Częstość występowania choroby Hashimoto zależy m.in. od:

  • wieku (najczęściej pojawia się między 45, a 55 rokiem życia),
  • płci (4-10 razy częściej u kobiet niż mężczyzn),
  • rasy (częściej u rasy białej).
Szacuje się, że Hashimoto występuje u ok. 0,3-1,5 osób na 1000. Jednak trzeba zauważyć, że wiele przypadków Hashimoto nie jest w ogóle diagnozowanych.

U wielu osób choroba ta początkowo przebiega bezobjawowo. Jednak wraz z jej rozwojem następuje powiększenie tarczycy (wole) i mogą pojawiać się obrzęki przedniej części szyi. PO kilkunastu latach. Wśród objawów choroby Hashimoto wymienia się przede wszystkim: przewlekłe zmęczenie, bóle stawów i mięśni, zaparcia, problemy z pamięcią, spowolnione tętno, predyspozycje do wzrostu masy ciała, pogorszony stan skóry i włosów, a u kobiet dodatkowo nieregularne miesiączki i problemy z zajściem w ciążę.

W przypadku zdiagnozowania Hashimoto, w początkowym stadium obserwuje się stan tarczycy (na ile jest ona uszkodzona) i stosunkowo rzadko wprowadza się leki. Gdy choroba postępuje wprowadza się leczenie lewotyroksyną – czyli hormonem, który naturalnie wytwarza zdrowa tarczyca. W miarę potrzeb, lekarz monitorując stan zdrowia pacjenta, dobiera odpowiednią dawkę leku. Uważa się, że dzięki odpowiednio prowadzonej farmakoterapii można w pełni kontrolować niedoczynność tarczycy, która jest charakterystyczna dla Hashimoto. Co ciekawe, dla przebiegu choroby i jej objawów znaczenie może mieć również odpowiednia dieta.

Hashimoto – jak się odżywiać?

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że za pomocą diety nie wyleczymy się z choroby Hashimoto. Podobnie jest również w przypadku leków. Jednak odpowiednio dobrana farmakoterapia, jak również stosowanie się do odpowiednich zaleceń dietetycznych pomogą przejąć kontrolę nad chorobą i złagodzić jej objawy. Co zatem jeść, aby wspomóc swój organizm w walce z Hashimoto?

W przypadku choroby Hashimoto, które przebiega z niedoczynnością tarczycy, bardzo ważnych jest kilka składników diety. Poniżej zostały one omówione.

Jod

Jod jest niezbędnym składnikiem dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania tarczycy, w tym powstawania hormonów tarczycy.  Głównym źródłem jodu w są ryby i owoce morza (np. dorsz, sardynki, łosoś, tuńczyk, krewetki, przegrzebki, wodorosty). Od wielu lat, w jod wzbogacana jest sól kuchenna. Zaleca się, aby osoby dorosłe spożywały codziennie ok. 150 µg jodu. Jednocześnie trzeba podkreślić, że nie można przesadzać z jego ilością – nadmiar jodu może być przyczyną niedoczynności tarczycy.

Selen

Osoby cierpiące na Hashimoto powinny do swojej diety włączyć również produkty będące źródłem selenu, czyli np. ryby (dorsz, śledź, łosoś, tuńczyk), owoce morza, jaja, a także podroby. Najbogatsze w selen są orzechy brazylijskie - ale uwaga! Nawet kilka-kilkanaście sztuk może dostarczyć zbyt dużej porcji selenu. Składnik ten bierze udział w powstawaniu trójjodotyroniny (aktywnego hormonu tarczycy). Przeprowadzone badania wykazały, że dostarczanie stosunkowo wysokich ilości selenu powoduje obniżenie stężenia przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej. Jednak nie ma tu zastosowania powiedzenie "im więcej, tym lepiej" - zbyt wysoka podaż selenu przyczynia się do zwiększonego wydalania jodu.

Witamina D

Dla zdrowia istotna może być również właściwa podaż witaminy D. Przypuszcza się, że niedobór witaminy D może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby Hashimoto. Dodatkowo, przeprowadzone badania sugerują, że witamina D działa przeciwzapalnie, a spożywanie wysokich ilości tej witaminy może obniżać miało przeciwciał TPO-Ab i Tg-Ab. Witamina D powstaje w naszym organizmie na skutek ekspozycji odkrytych części ciała na promienie słoneczne. W przypadku produktów spożywczych – witaminę D znajdziemy przede wszystkim w rybach (np. pstrągu, łososiu, sardeli, węgorzu), a w bardzo niewielkich ilościach - w maśle i grzybach.

Omega-3 i cynk

Dietetycy bardzo często zalecają włączanie do diety produktów będących źródłem kwasów omega-3 (łosoś, makrela, śledź, szprot) ze względu na jej działanie przeciwzapalne. Z kolei podaż cynku (ostrygi, podroby, orzechy, pestki) może przyczyniać się do obniżenia stężenia TSH (hormonu tyreotropowego), co w przypadku Hashimoto jest pozytywnym działaniem.

Żelazo + witamina C

W przypadku osób z Hashimoto przydatne może okazać się stosowanie wysokich ilości żelaza. Dlaczego? U pacjentów ze stwierdzoną chorobą stosunkowo często obserwuje się wystąpienie anemii (niedokrwistości). Włączenie do diety żelaza (produkty mięsne) i/lub ewentualna suplementacja tym składnikiem pomogą uporać się z tą przypadłością. Cenna może być tu również witamina C (głównie świeże warzywa i owoce), której udowodniono pozytywny wpływ na zwiększanie wchłaniania żelaza. Stąd, warto łączyć w jednym posiłku produkty będące źródłem żelaza i witaminy C.

Dieta bezlaktozowa i bezglutenowa

Bardzo często można spotkać się z opinią, że dieta bezlaktozowa powinna być stosowana u osób z chorobą Hashimoto. Czy rzeczywiście tak być powinno? Poniekąd. Pacjenci z Hashimoto w porównaniu do populacji zdrowej mogą częściej cierpieć na nietolerancję laktozy. Jednak warto w tym miejscu podkreślić dwa aspekty. Po pierwsze, nie wszystkie osoby z tą chorobą mają nietolerancję laktozy. Po drugie, nawet w przypadku jej wystąpienia, bardzo często spożywanie niewielkich ilości laktozy nie wywołuje żadnych dolegliwości. Dlatego też do stosowania diety bezlaktozowej należy podejść bardzo indywidualnie i sprawdzić na sobie, czy ograniczenie lub wyeliminowanie laktozy z diety spowoduje poprawę stanu zdrowia (np. ograniczy bóle brzucha, biegunkę, nudności). U wielu osób nie ma konieczności wprowadzania ograniczeń co do ilości spożywanej laktozy.

Drugi typ diety, jaki zazwyczaj jest zalecany do stosowania w przypadku choroby Hashimoto to dieta bezglutenowa. Warto jednak podkreślić, że ten rodzaj diety nie do końca ma swojej uzasadnienie jak chodzi o aktualny stan wiedzy. Tylko pojedyncze, niewielkie badania naukowe pokazały, że stosowanie diety opartej na braku glutenu może spowodować np. obniżenie stężenia przeciwciał TPO-Ab i Tg-Ab. Jednak w większości przypadków, stosowanie diety bezglutenowej u pacjentów z Hashimoto nie przynosi żadnych korzyści zdrowotnych.

Goitrogeny

W żywności, poza dobroczynnymi składnikami wymienić można również te, które mogą wpływać negatywnie na przebieg choroby Hashimoto. Do takich związków należą tzw. goitrogeny, czyli tzw. substancje wolotwórcze, zaburzające działanie tarczycy, m.in. poprzez ograniczanie wychwytu jodu przez tarczycę, a także hamowanie aktywności tyreoperoksydazy, która jest odpowiedzialna za powstawanie hormonów tarczycy. Stosunkowo dużo goitrogenów zawierają m.in. suche nasiona roślin strączkowych (np. soja, ciecierzyca, groch, fasola), warzywa kapustne (np. brukselka, brokuły, kalafior, kapusta, jarmuż). Trzeba jednak podkreślić, że nie ma powodu do obaw przed tego typu związkami, jeżeli stosujemy urozmaiconą, dobrze zbilansowaną dietę. Wówczas, nawet gdy włączymy do diety strączki lub warzywa kapustne, to obecne w nich goitrogeny nie wpłyną negatywnie na nasze zdrowie.

Podsumowanie

Choroba Hashimoto jest chorobą, nad objawami której można zapanować dzięki stosowaniu odpowiednich leków. Pomocne może być również zadbanie o właściwą dietę. Zaleca się, aby osoby cierpiące na Hashimoto szczególnie włączyły do swojej diety produkty bogate jod, selen, cynk, żelazo, kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę C i D. W większości przypadków nie jest konieczne (ani przydatne) stosowanie diety bezlaktozowej i bezglutenowej.