Niedociśnienie tętnicze (nazywane inaczej hipotonią) to obniżenie ciśnienia tętniczego krwi poniżej akceptowalnych wartości. Uważa się, że ciśnienie tętnicze krwi poniżej 90/60 mmHg oznacza wspomniane niedociśnienie. 

Jakie mogą być przyczyny wystąpienia niskiego ciśnienia?

Hipotonia może być wynikiem wielu różnych chorób. Niskie ciśnienie krwi może występować m.in. wskutek: 

  • Niewydolności nadnerczy
  • Guzów mózgu
  • Chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Parkinsona)
  • Encefalopatii Wernickego
  • Cukrzycy
  • Hiperaldosteronizmu
  • Zaburzeń elektrolitowych
  • Niedokrwistości niedobarwliwej
  • Zawału mięśnia sercowego
  • Miażdżycy
  • Anemii
Wśród przyczyn niedociśnienia można wymienić również wiek starczy, ciążę, stosowanie leków hipotensyjnych (obniżających ciśnienie tętnicze krwi), przeciwdepresyjnych, antyarytmicznych i przeciwparkinsonowskich, a także odwodnienie (będące wynikiem np. przewlekłych wymiotów, gorączki, oparzeń, krwotoków). Hipotonię niejednokrotnie diagnozowano również u pacjentów poddawanych hemodializom.

Niskie ciśnienie tętnicze krwi może być też skutkiem nieprawidłowego stylu życia. Do hipotonii może doprowadzić nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, przewlekły stres, niska aktywność fizyczna i stosowanie diety niskosodowej.

Objawy niedociśnienia

Hipotonia bardzo często występuje bezobjawowo. Jednak niektóre osoby cierpiące na zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi mogą zgłaszać m.in.:

  • Bóle głowy (szczególnie części tylnej)
  • Zawroty głowy
  • Uczucie przewlekłego osłabienia
  • Zaburzenia widzenia
  • Brak koncentracji
  • Nocne poty
  • Zimne dłonie
  • Uczucie „nóg z waty”
  • W skrajnych przypadkach, u niektórych osób z hipotonią może dochodzić do omdleń i w konsekwencji do upadków.

Jak za pomocą diety podnieść ciśnienie tętnicze krwi?

Na początku tego akapitu trzeba jednoznacznie zaznaczyć, że nie należy wprowadzać nawyków żywieniowych, odwrotnych do tych, które zalecane są w leczeniu nadciśnienia tętniczego krwi. Tak naprawdę, dieta jest tylko jednym z elementów prowadzących do podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi. Dla uzyskania trwałych efektów (czyli, aby trwale podnieść ciśnienie krwi), samo wprowadzenie kilku zasad żywienia z pewnością będzie niewystarczające.

W celu uregulowania ciśnienia tętniczego krwi należy zastosować się do poniższych wskazówek:

  • Ważne jest żeby zadbać o właściwe nawodnienie organizmu. Zaleca się spożywać co najmniej 2 litry płynów dziennie
  • Posiłki nie powinny być zbyt obfite. Lepszym rozwiązaniem jest jedzenie „mniej, a częściej”
  • Nie zaleca się spożywania gorących potraw
  • Należy istotnie ograniczyć lub wyeliminować spożywanie alkoholu
  • Można nieco zwiększyć spożycie soli kuchennej. Według zaleceń WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) powinniśmy spożywać nie więcej niż 5-6 g soli dziennie. W przypadku hipotonii możemy zwiększyć tę ilość do ok. 10 g/dzień
  • Zadbać o odpowiednie spożycie potasu (źródłem powinny być głównie świeże warzywa i owoce)
Trzeba podkreślić, że uwzględnienie wyższej zawartości soli w diecie nie jest przyzwoleniem na spożywanie żywności wysokoprzetworzonej, która jednocześnie bardzo często jest źródłem cukrów prostych, tłuszczów trans i nasyconych kwasów tłuszczowych. Zgodnie z tym, nie należy włączać do diety chipsów ziemniaczanych, słonych przekąsek (np. paluszków) i żywności typu fast-food. 

Dobrym rozwiązaniem będzie sięgnięcie po: 
  • orzechy
  • produkty wędzone (np. łosoś wędzony)
  • pieczywo (np. chleb żytni razowy)
  • wędliny (np. salami)
  • sery (np. ser Feta, ser Camembert)
  • płatki kukurydziane
  • produkty kwaszone (np. ogórek kwaszony, kapusta kwaszona)

Dodatkowo można rozważyć spożycie kofeiny, w postaci kawy lub np. kapsułek. Trzeba jednak zachować w tym umiar, gdyż nie jest to najlepszym sposobem na trwałe uregulowanie ciśnienia krwi.

Warto też zadbać o odpowiednie spożycie produktów będących źródłem żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12 (np. mięsa, ryb, ciemnozielonych warzyw, produktów mlecznych). Dlaczego? Niedokrwistość (anemia) może być jedną z przyczyn rozwoju niedociśnienia.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Poza wprowadzeniem pewnych zmian w nawykach żywieniowych, warto zastosować się do jeszcze kilku innych zaleceń. A mianowicie:

  • spać na płasko, bez poduszki
  • ograniczyć lub wyeliminować palenie papierosów
  • zrezygnować z gorących kąpieli
  • wstawać z łóżka powoli
  • włączyć regularną aktywność fizyczną do codziennego życia
  • nie przebywać przed długi czas w pozycji stojącej i w dusznych pomieszczeniach
  • nosić elastyczne pończochy lub skarpety, które zapobiegną gromadzeniu się krwi w nogach

Podsumowanie 

Niskie ciśnienie krwi nie wydaje się być istotnym problemem, tym bardziej, że bardzo często występuje bezobjawowo. Jednak u niektórych osób hipotonia może być przyczyną uporczywych dolegliwości. Warto wówczas zmodyfikować swój sposób życia, aby złagodzić jej objawy.